Lista aktualności Lista aktualności

Powrót

Pszczoły wracają do lasu!

Pszczoły wracają do lasu!

Realizacja jednego z elementów projektu rozwojowego "Zdrowa żywność z Polskich Lasów"

W trakcie ostatnich 200 lat nastąpiło wyraźne ograniczenie bazy pokarmowej pszczół w lasach na skutek przekształceń środowiska. Charakteryzowało się to częściowym zubożeniem składów gatunkowych, na skutek dominacji i intensyfikacji produkcyjnej funkcji lasu, powolnym zanikiem śródleśnych łąk i pastwisk, uproduktywnieniem „nieużytków” i gruntów marginalnych oraz eliminacją drzew biocenotycznych i starodrzewi.

Od zasobów i różnorodności pokarmu w środowisku zależy liczba rodzin w pasiece oraz ich zagęszczenie, a także różnorodność gatunkowa pszczół dziko występujących w Polsce. Poprawa bazy pokarmowej pszczół będzie sprzyjać ich zdrowiu, żywotności ... a pośrednio również człowiekowi.

Dlatego w ramach projektu "Pszczoły wracają do lasu", za który odpowiedzialny jest dr inż. Kazimierz Szabla, leśnicy-pszczelarze w całym kraju (104 osoby) rozpoczęli obserwacje wybranych rodzin pszczelich zlokalizowanych na terenach leśnych. Do tego celu wykorzystywane są wagi pasieczne (dokonują pomiarów wagi całego ula, temperatury na zewnątrz i w śroku ula, a także wilgotności w rodzinie).

Wykres wagi i wilgotności ula na wadze.

W RDLP Poznań zaangażowane w projekt są cztery nadleśnictwa Czerniejewo, Łopuchówko, Przedborów i Antonin

W trakcie dwóch lat trwania projektu "leśni" pszczelarze, przy wsparciu naukowym prof. Krystyny Czekońskiej (UR w Krakowie), będą uczestniczyć w badaniach nad: różnorodnością biologiczną pszczół oraz ich roślin pokarmowych w środowisku leśnym, a także rozpoznaniem sezonowego rozkładu kwitnienia roślin pokarmowych pszczoły miodnej na obszarach zdominowanych przez lasy.

Ul na wadze. Fot. W. Blaźniak

Efektem tych działań powinno być zwiększenie udziału roślin miododajnych (drzew, krzewów, roślin zielnych) poprzez zabiegi hodowlane, ochronne i planowanie urządzeniowe, właściwe zagospodarowanie ekotonów oraz wyprodukowanie w szkółkach leśnych tzw. pakietów biocenotycznych, uwzględniających potrzeby pokarmowe pszczół i innych owadów zapylających, w dalszej kolejności odtworzenie i utrzymanie łąk śródleśnych, wykorzystanie terenów pod liniami wysokiego napięcia, jako terenów zwiększających bazę pokarmową pszczół.

Matka (królowa) w otoczeniu swojej "świty". Fot. W. Blaźniak

W perspektywie czasowej, poprzez wzbogacenie środowisk leśnych w gatunki roślin pokarmowych dojdzie do znacznej poprawy warunków żywieniowych pszczół, a tym samym wzrostu produkcji miodu, a także zachowania i ochrony różnorodności gatunkowej pszczół pełniących w środowisku rolę nie do przeceniania.

Celem projektu jest: poprawa warunków żywieniowych pszczół poprzez zwiększenie zasobów pokarmu w środowisku leśnym

Projekt, jak wyjaśnią zaangażowani w jego realizację leśnicy, ma pomóc wszystkim gatunkom pszczół występujących w Polsce.
Przyjmuje się, że w naszym kraju można spotkać ok. 470 gatunków dziko żyjących pszczół (większość to tzw. pszczoły samotnice). Niemal połowa z nich znajduje się na tzw. czerwonej liście i jest zagrożona wyginięciem. Na świecie jest ich ponad 20 tys.  gatunków.
Mówiąc o pszczołach, myślimy o pszczole miodnej (Apis mellifera), występującej w w sąsiedztwie człowieka od wielu tysięcy lat. Ten gatunek jest faworyzowany ze względu na pożytki płynące z użytkowania i łatwość hodowli.
Pozostałe gatunki pszczół nie są już tak znane, ale pełnią istotną rolę zapylaczy. Najbardziej charakterystyczne gatunki to: murarka ogrodowa (Osmia rufa), pszczolinka ruda (Andrena fulva). Pszczoły samotnice są bardzo ważne, gdyż często są ściśle wyspecjalizowane w zapylaniu tylko jednego gatunku rośliny.