Asset Publisher Asset Publisher

Back

Kwitnie wawrzynek wilczełyko!

Kwitnie wawrzynek wilczełyko!

Silnie trujący krzew – najbardziej dekoracyjny wczesną wiosną w trakcie kwitnienia oraz latem, gdy dojrzewają jaskrawoczerwone (szkarłatne) owoce

Należy do rodziny wawrzynkowatych (Thymelaeaceae). Występuje w Europie i Azji. Roślinę można spotkać w całej Polsce, przede wszystkim w cienistych, wilgotnych lasach liściastych i mieszanych, rzadziej zaroślach.Wawrzynek wilczełyko to jeden z dwóch występujących w Polsce gatunków wawrzynków. Objęty jest ochroną gatunkową, która ma zapobiec zrywaniu gałązek obsypanych kwieciem na wczesnowiosenne bukiety. Obok leszczyny jest to najwcześniej kwitnący rodzimy krzew w Polsce. Na świecie do rodzaju Daphne należy około 50 gatunków.

Nazwa daphne to starogrecka i starorzymska nazwa wawrzynu Laurus nobilis L. przeniesiona na wawrzynki, ze względu na podobieństwo zimozielonego Daphne laureola L. do lauru. Nazwa pochodzi z mitologii greckiej, według której górska nimfa Dafne uciekała przed zalotami boga Apolla. Wreszcie poprosiła o pomoc Matkę Ziemię. Ta zlitowała się nad nią i zamieniła ją w krzew wawrzynka.
Nazwa "wilczełyko" wywodzi się prawdopodobnie od właściwości kory (Cortex Mezerei). Zawarta w niej trucizna po zetknięciu z ludzką skórą wywołuje obrzęki, pęcherze, owrzodzenia, a czasami nawet martwicę. Dawniej wykorzystywali to żebracy, by wzbudzić litość, a przez to otrzymywać większe datki.

Niezimozielony krzew zwykle osiąga 1-1,5(2) m wysokości. Rośnie bardzo wolno i posiada wyprostowane, grube ale elastyczne, lśniące, nagie pędy w górze ulistnione. Jest luźno ugałęziony. Młode pędy pokryte są korą w żółto-brunatnym kolorze z delikatnymi domacjami (włoskami). Występuje na glebach próchnicznych, świeżych (chętnie wapiennych), stale wilgotnych i chłodnych – nie znosi gleb suchych i nagrzewających się. Lubi miejsca półcieniste do zacienionych, ponadto odporny na mrozy (do −29 °C).

Cała roślina jest silnie trująca – zwłaszcza owoce i świeża kora (glikozyd dafnina i substancja żywiczna – mezereina). O ile wawrzynek jest trujący dla ludzi i innych ssaków, o tyle zupełnie nie szkodzi owadom i ptakom. Liście wąskoodwrotniejajowate, do 8 (–12) cm długości, całobrzegie, na wierzchołku zaostrzone, skupione w górnej części pędów – nagie, od spodu szarawozielone.

Należy do roślin nektarodajnych. Kwiaty pojawiają się wczesną wiosną, jeszcze przed rozwojem liści, w III-IV, a czasem nawet w II. Obupłciowe, z czterema płatkokształtnymi barwnymi działkami kielicha, zrośniętymi w rurkę. Bywają różowe lub różowo-czerwone, rzadziej białe, posiadają osiem pręcików i jeden słupek. Ich intensywny zapach jest bardzo przyjemny, kojarzy się z hiacyntami. Co można wyczuć nawet z odległości kilkunastu metrów. Mają kielichowaty kształt i około 12 mm średnicy. Gęsto oblepiają górną część pędów, najczęściej skupione po 2–3 sztuki w pęczku. Owocem jest mięsisty nieco owalny pestkowiec – niewielki, lśniący, jasnoczerwony (szkarłatny), rzadziej żółty o średnicy około 8–10 mm skupiony na gałązkach poniżej liści. Owoce dojrzewają w VI-VII.

Na terenie Nadleśnictwa Antonin stabilna populacja kilkudziesięciu krzewów wawrzynka znajduje się na terenie rezerwatu przyrody „Wydymacz".

 

Piśmiennictwo:

Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz.Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1979.

Jakub Mowszowicz.Przewodnik do oznaczania drzew i krzewów krajowych i aklimatyzowanych. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.

Włodzimierz Seneta.Drzewa i krzewy liściaste D – H. Tom III, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.

Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski.Dendrologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Leonidas Świejkowski. Rośliny lecznicze i przemysłowe. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Rynku Wewnętrznego „Libra", Warszawa 1990.