Każdego roku leśnicy w okresie jesiennym przystępują do oceny występowania szkodników w drzewostanach sosnowych. Na wyznaczonych powierzchniach szacują liczebność występujących larw i poczwarek szkodników w glebie oraz prognozują ich rozwój na wiosnę.

Do gatunków, które stanowią zagrożenie należą foliofagi (owady liściożerne): strzygonia choinówka, poproch cetyniak, siwiotek borowiec (zawisak) – gatunki te zimują w stadium poczwarki w ściółce pod okapem drzewostanu, barczatka sosnówka – zimuje gąsienica, osnuja gwiaździsta – zimuje larwa bez oprzędu oraz gatunków z rodziny borecznikowatych – zimują larwy w oprzędach kokonach. Cykl rozwojowy tych owadów obejmuje jaja, larwę, poczwarkę oraz postać dorosłą. Larwa i poczwarka to przejściowe formy w stadium rozwojowym.

Wymienione gatunki należą do pierwotnych szkodników sosny, które atakują drzewa żywe, osłabione działaniem czynników abiotycznych np. przez susze, powodzie. Żywiąc się igliwiem sosny, obniżają możliwości asymilacyjne, a tym samym powodują zmniejszenie rocznych przyrostów drzewa. W przypadku dużej liczebności owadów, mogą one doprowadzić do zamarcia drzewa.

Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny wykonuje się w wybranych fragmentach drzewostanów sosnowych lub wielogatunkowych z przewagą sosny w wieku powyżej 20 lat, nazywanych stałymi partiami kontrolnymi. Partie kontrolne oznaczone są trwale w terenie i zaznaczone na mapie ochrony lasu.

Do jesiennych poszukiwań szkodników sosny wykorzystywana jest metoda podokapowa, gdzie kontrolę przeprowadza się pod okapem jednego drzewa. Powinno się ono charakteryzować przeciętnymi parametrami drzewostanu (wielkość korony i zwarcie). Po zaznaczeniu obrysu rzutu korony poszukiwań dokonuje się od obwodu w kierunku pnia drzewa. Należy także przeszukać całą powierzchnię odziomka drzewa od szyi korzeniowej do wysokości 1,5 m, gdzie często w spękaniach kory zimują boreczniki.

Zebrany i oznaczony przez leśniczego materiał umieszcza się w opisanym pudełku i wysyła do Zespołu Ochrony Lasu, gdzie pracownicy weryfikują poprawność oznaczeń oraz przeprowadzają analizę zagrożenia. Na podstawie tej prognozy leśnicy wiedzą, czy w przyszłym roku należy przystąpić do wykonania zabiegów ochronnych drzewostanów. W 2017 r. zabiegami ochronnymi objęto 64,7 tys. ha drzewostanów, w tym przeciwko brudnicy mniszce – 41,3 tys. ha i barczatce sosnówce – 18,9 tys. ha.

W leśnictwie stosuje się również metodę 10 powierzchni próbnych, które wyznacza się za pomocą ramki o powierzchni 0,5 m2. Pod wybranym pierwszym drzewem układa się ramkę, a każdą kolejną co 35 m zgodnie ze schematem zamieszczonym poniżej. W granicach ramki przeszukuje się ściółkę i glebę. Z kolei na numerach nieparzystych również całą powierzchnię odziomka drzewa od szyi korzeniowej do wysokości 1,5 m.

                           Schemat przedstawiający rozmieszczenie powierzchni próbnych.

Na postawie Instrukcji Ochrony Lasu.