W listopadzie ubiegłego roku, w odpowiedzi na działania Komisji Europejskiej w sprawie wyznaczania i ochrony starych lasów (Old-Growth Forests), przedstawiono koncepcję stworzenia nowej formy ochrony przyrody – starolasów. Warto zwrócić uwagę, że od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku leśnicy wyznaczają drzewostany zachowawcze - działania te w pewnym stopniu wyprzedziły wprowadzane dzisiaj unijne koncepcje. I to niemalże o pół wieku! 

Zgodnie z koncepcją, starolasy to drzewostan lub obszar lasu składający się z rodzimych gatunków drzew, którego struktura rozwinęła się głównie w wyniku naturalnych procesów i ma dynamikę odpowiadającą późnym fazom rozwojowym drzewostanów obserwowanym w lasach pierwotnych lub nieużytkowanych tego samego typu. 

Drzewostany zachowawcze typuje się w celu zachowania puli genetycznej populacji i zbiorowisk roślinnych. Szczególnym kryterium jest wiek (drzewostany powstałe przed 1860 rokiem). Obiekty te podlegają specjalnej ochronie, nie prowadzi się w nich cięć rębnych, a celem jest tutaj jak najdłuższe zachowanie obiektu na gruncie i uzyskanie następnego pokolenia o zbliżonej strukturze i zróżnicowaniu genetycznym, a także odtworzenie i restytucja obiektu zachowawczego w innym miejscu. Dodatkową formą ochrony tych obiektów jest zachowanie ex situ w Leśnym Banku Genów Kostrzyca. 

Kilka faktów o drzewostanach zachowawczych: 

• Aktualnie na gruntach PGL LP wyznaczono 261 drzewostanów zachowawczych o łącznej powierzchni 3,4 tys. ha. 
• Średni wiek drzewostanów zachowawczych to 196 lat. 
• Najstarszy drzewostan zachowawczy ma aktualnie 535 lat (drzewostan dębu szypułkowego w Nadleśnictwie Kłobuck). 
• Pierwszy drzewostan zachowawczy został wyznaczony w 1976 roku (drzewostan sosny zwyczajnej w Nadleśnictwie Człopa). 
• Największy drzewostan zachowawczy ma pow. 102 ha (drzewostan świerka pospolitego w Nadleśnictwie Międzylesie). W LBG Kostrzyca zachowane są nasiona ze 132 drzewostanów zachowawczych (4 gatunki: sosna zwyczajna, świerk pospolity, modrzew europejski, wiąz szypułkowy). 
• Również z inicjatywy LBG Kostrzyca wyznaczane są nowe drzewostany zachowawcze np. drzewostan wiązu szypułkowego w Nadleśnictwie Rudy Raciborskie. 

Dane zestawiono na postawie Rejestru LMP LP.

Drzewostany zachowawcze w PGL LP