W ostatnich latach Polska plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów – zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) czy składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.

Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Tylko w 2015 roku na terenach zarządzanych przez LP wybuchło 3732 pożarów, które objęły powierzchnię blisko 880 ha. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.

Koordynowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów" PGL LP powierzyło CKPŚ. Projekt ten był realizowany w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska (działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Cel projektu: zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.

Cele uzupełniające:

• rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,

• szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,

• dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,

• skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.

Dofinansowanie zostało przeznaczone na:

• rozwój i modernizację systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:

- budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych (138 szt.)

- zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów (183 szt.)

- doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD) (42 szt.)

- budowę stacji meteorologicznych (12 szt.)

• wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:

- zakup samochodów patrolowo-gaśniczych (67 szt.)

Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów"

Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt

Kliknij, aby powiększyć:

Realizacja projektu przyczyniła się między innymi do:

• zwiększenia odporności lasów na klęski żywiołowe takie jak pożary, którymi zagrożenie wzrasta wraz z ocieplaniem się klimatu,
• podniesienia efektywności systemu wczesnego ostrzegania o pożarach w Lasach Państwowych,
• zwiększenia powierzchni leśnych objętych monitoringiem oraz skrócenia czasu wykrycia zagrożenia i reagowania,
• ograniczenia zasięgu pożarów i negatywnych skutków z nimi związanych (np. zubożenie gleby, zniszczenie ekosystemu i zamieszkujących go organizmów, straty materialne),
• poprawy ochrony przeciwpożarowej na obszarach sąsiadujących z terenami administrowanymi przez LP, np. parków narodowych czy terenach zamieszkanych (wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców i turystów),
• ograniczenia emisji CO₂ w wyniku zmniejszenia liczby oraz zasięgu pożarów.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł

W celu zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary oraz szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca ich powstawania, a w dalszej perspektywie także zmniejszenie średniej powierzchni pożarów - Nadleśnictwo Antonin wybudowało wieżę obserwacyjną w Mojej Woli realizując „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów” w ramach POIiŚ 2016-2023.

Wybudowana wieża została oddana do użytku 15 maja 2018 r. Jest ona przestrzenną konstrukcją kratową o wysokości 45 m, stojąca na ogrodzonym terenie o powierzchni 100 m2. Dzięki kamerze umieszczonej na maszcie - teren obserwacji znacząco się zwiększył, a czas dotarcia jednostek Lasów Państwowych i Straży Pożarnej do miejsca powstania pożaru może stać się znacznie krótszy.

Wieża zaprojektowana jest jako bezobsługowa. Obserwacja terenów leśnych rejestrowanych przez kamerę w promieniu do 30 km, odbywa się w Punkcie Alarmowo-Dyspozycyjnym przez pracownika nadleśnictwa i jest wspomagana przez system „Smoke Detection”. System ten automatycznie wykrywa dym na terenach leśnych.

Na całość systemu obserwacyjnego Nadleśnictwa Antonin składa się 5 kamer - dwie z nich znajdują sie na terenie antoninskich lasów oraz po jednej na terenach Nadleśnictw: Taczanów, Syców i Krotoszyn.

Wartość projektu realizowanego na terenie Nadleśnictwa Antonin:

• Całkowity koszt realizacji projektu wynosi: 193 712,71 zł

• Kwota wydatków kwalifikowanych wynosi: 154 957,53 zł

• Kwota dofinasowania z funduszy europejskich wynosi: 131 713,90 zł